بیمه ها

1 اصل اول: اصل حسن نیت

طرفین قرارداد بیمه باید در نهایت پاکی و صداقت این قرار داد را امضا کنند و به تعهدات خود پای بند باشند.و در صورتی که رعایت نشود اصل قرار داد باطل است.

اصل حسن نیت،هم باید از سوی بیمه گر و هم از سوی بیمه گذار رعایت شود.

الف)در مورد بیمه گذار  (دریافت کننده بیمه نامه ):

بیمه گذار موظف است هنگام انعقاد قرار داد و همجنین در زمان اجرای آن،هرگونه اطلاعاتی را که در خصوص ارزیابی ریسک بیمه نیاز است به اطلاع بیمه گر برساند،خواه بیمه گر این اطلاعات را در فرم پیشنهاد بیمه نامه خواسته باشد و یا نخواسته باشد.

ب)در مورد بیمه گر:

بیمه گر موظف است در سند بیمه کلیه تعهدات خود را به طور واضح و مشخص بیان کند و مواردی را که در پرداخت خسارت موثر است به اطلاع بیمه گذار برساند.

توجه:در صورت عدم رعایت این اصل از سوی هر یک از طرفیم،طرف مقابل می تواند بیمه را باطل اعلام کند.

2- اصل غرامت

هدف نهایی از بیمه،جبران خسارت های ناشی از حوادث و دریافت غرامت ناشی از آن از بیمه گر است.به موجب این اصل،بیمه نباید به منبع درآمد و سود بیمه گذار تبدیل شود و جبران خسارت نباید او را در وضعیتی بهتر از قبل از حادثه قرار دهید.البته اصل غرامت در مورد بیمه های عمر و حوادث اشخاص صدق نمی کند.

ارتباط مبلغ بیمه شده با پرداخت غرامت در بیمه های غرامتی،تعیین سرمایه بیمه( مبلغ بیمه شده) تاثیر زیادی در پرداخت خسارت(غرامت)دارد:

بالاتر بودن سرمایه از قیمت واقعی آن:

این کار ممکن است به دو علت (انگیزه)صورت پذیرد:

لف)با قصد تقلب:

در صورتی که بیمه گذار با قصد تقلب و به نیت دریافت غرامت بیشتر از خسارت وارده به او اموال خود را بیمه کند عقد بیمه باطل است و خسارت وارده پرداخت نمی شود و حق بیمه های دریافتی نیز مسترد نخواهد شد.(ماده 11 قانون بیمه)

ب ب ب

ب)بدن قصد تقلب:

در صورتی که بیمه گذار سهوا و در اثر خطا اموال خود را بیشتر از قیمت واقعی آن بیمه کند بیمه گر فقط خسارت واقعی را می پردازد و نه سرمایه بیمه شده را.

2-پایین تر بودن سرمایه بیمه از قیمت واقعی آن:قصد تقلب در اینجا مصداق پیدا نمی کند،چون در صورت بروز حادثه بیمه گذار مبلغ کمتری را دریافت خواهد کرد.بهر حال بیمه گر پس از اطلاع از این امر به دو صورت ممکن است برخود کند:

الف)اعمال قاعده نسبی سرمایه:

هنگام بروز حادثه و در زمان پرداخت خسارت اگر بیمه گر متوجه شود که بیمه گذار اموال خود را به قیمتی کمتر از قیمت واقعی آن بیمه کرده ایت می تواند ماده 10 قانون بیمه را اعما کند.طبق اینن ماده«در صورتی کخ مال به کمتر از قیمت واقعی بیمه شده باشد بیمه گر فقط به تناسب مبلغی که بیمه کرده است با قیمت واقعی مال مسئول خسارت خواهد بود.»

ب)عدول از قاعده نسبی سرمایه:

در مواقع کم بیمه کردن اصل بر اعمال قاعده نسبی سرمایه است،اما ممکن است توافقات خاصی بین بیمه گر و بیمه گذار حاصل شود و این قاعده اعمال نشود،یکی از این موارد ،بیمه به صورت نخستین خطر یا نخستین خسارت است

بیمه به صورت نخستین خطر:این بیمه که اولین بار برای بیمه آتش سوزی مورد استفاده قرار گرفت( و به همین دلیل به بیمه اولین آتش سوزی نیز معروف است)حالتی است که در آن بیمه گذار مطمئن است در صورت بروز حادثه فقط قسمتی از اموال او آسیب خواهد دید،لذا با هماهنگی بیمه گر فقط درصدی از اموال خود را بیمه می کند و نه همه آن را(و از تخفیف ویژه نیز استفاده می کند) و در صورت بروز حادثه،بیمه گر تمامی خسارت وارده(تا سقف مبلغ بیمه شده)را بدون اعمال قاعده نسبی سرمایه پرداخت می کند.

در بیمه های زیان ،بیمه گذار برای دریافت خسارت باید :

اولا"،ثابت کند که حادثه مورد بیمه اتفاق افتاده است .زیرا تنها در صورت وقوع حادثه موضوع بیمه است که بیمه گر ملزم به ایفاءتعهدخود در قبال بیمه گذار خواهد بود .ثانیا"،بیمه گذار باید ثابت کند که بین وقوع حادثه و خسارت وارده رابطه علیت وجود داشته ،یعنی خسارت ،معلول حادثه موضوع بیمه بوده است .زیرا بیمه گر هرگونه خسارت وارده به بیمه گذار را جبران نمی کند ،بلکه تنها خسارتی را جبران خواهد کرد که مستقیما"در نتیجه وقوع حادثه موضوع بیمه وارد آمده باشد .

ثالثا"،بیمه گذار باید موجودیت و ارزش مورد بیمه را در لحظه حادثه اثبات کند زیرا صدور بیمه به تنهایی دلیل وجود یا ارزش شی مورد بیمه در زمان تحقق حادثه موضوع بیمه نیست .حتی چنانچه بیمه گر در هنگام صدور بیمه نامه وجود و ارزش مورد بیمه را تایید کرده باشد ،این تکلیف از بیمه گذارساقط نمی شود .زیرا ممکن است بعد از رویت بیمه گر در ارزش یا وجود مورد بیمه تغییری حاصل شده باشد.

اصل نفع بیمه ای

در بیمه های غرامتی(اموال و مسئولیت)بر اساس این اصل،تصور بر این است که بیمه گذار و یا استفاده کننده از بیمه مایل است خطر بیمه شده به وقوع نپیوندد . شخص بیمه گذار باید کسی باشد که در صورت ورود خسارت ،از این اتفاق دچار زیان مالی شود .برای مثال ،چنانچه بیمه گذاری اموال بیمه شده خود را فروخته باشد یا به علل قانونی این اموال به تصرف غیر در آمده باشد ،از نظر بیمه در این مورد نفع بیمه ای بیمه گذار در زمینه مورد بیمه قطع شده است .

شایان ذکر است که نفع بیمه ای تنها به مالکان منحصر نیست و اشخاص زیر نیز دارای نفع بیمه پذیر هستند :مالکیت ،مالکیت محدود راهن و مرتهن ،موجر و مستاجر ،مسئولیت قانونی ،امین و وصی و قیم ،طلبکار ،کارفرما و زن و شوهر.

4-اصل جانشینی

اصولا در بیمه،مسئولیت بیمه گر در مقابل بیمه گذار در مواردی است که در اثر عمل بیمه گذار(یا بیمه شده) و یا قوه قهریه باشد،اما اگر افراد دیگری باعث بروز حادثه و یا ایجاد خسارت بشوند از نظر قانونی،بیمه گر مسئول پرداخت خسارت نیست و باید از وارد کننده خسارت ،هزینه آن طلب شود.اما برای راحتی بیمه گذار ،در این مواقع شرکت های بیمه خسارت وارده را به بیمه گذار می پردازند و خود به عنوان جانشین او خسارت را از وارد کننده آن دریافت می کنند.

5-اصل مشارکت(تعدد و تعداد بیمه)

تعدد بیمه به این معنا است که برای یک شی بیمه شده چند قرار داد بیمه مجزا وجود داشته باشد.تعدد بیمه لزوما موجب بطلان قرار داد بیمه نمی شود.اما اگر سه شرط زیر تواما وجود داشته باشد تعدد بیمه خلاف اصل غرامت بوده و قرار دادهای بیمه به غیر از اولین قرار داد باطل است.

1-جمع مبالغ بیمه شده از ارزش واقعی مورد بیمه تجاوز کند.2-منتفع(کس که نفع می برد) از تمام بیمه نامه ها یک شخص باشد.3-خطرهای بیمه شده در تمام بیمه ها یکسان باشد.

در صورتی که هریک از سه شرط بالا نقض شود تعدد بیمه از بین خواهد رفت و نمی توان آ« را خلاف اصل غرامت دانست.به عنوان مثال ممکن است شرط اول به این صورت نقض شود که شخصی برای جبران فرانشیز،بیمه نامه های متعددی را تهیه کند،اما ارزش مبلغ بیمه شده در کل این بیمه نامه ها برابر ارزش واقعی بیمه شده باشد.در این حالت شروط 2و3 وجود دارند،اما چون شرط اول نقض شده،لذا کلیه بیمه نامه ها معتبر هستند

ممکن است شرط دوم به این صورت نقض شود که در مورد ارسال یک کالا،فرستنده و گیرنده،هر دو ،کالا را بیمه کنند.در اینجا ممکن است ارزش مبالغ بیمه شده عملا از ارزش واقعی کالا بیشتر شود و شرط سوم نیز محقق شود.اما چون شرط 2 نقض شده باز هم هردو بیمه نامه معتبر است.و همین طور در مورد شرط سوم که ممکن است بیمه گذار کالای خود را در مقابل چند خطر نزد بیمه گران متعدد بیمه کند .در این حالت اگر چه ممکن است دو شرط اول و دوم وجود داشته باشد.اما چون شرط سوم نقض شده است،لذا کلیه بیمه نامه ها معتبر است

6-اصل داوری

هر گونه اختلاف و مشکلی که بین بیمه گر و بیمه گذار بروز نماید،به ویژه از نظر فنی ،قبل از طرح آن در دادگاه،ترجیحا از طریق سازش و توافق حل و فصل می شود.این کار هم برای بیمه گر و هم برای بیمه گذار فوائدی را در پی خواهد داشت:برای بیمه گذار به خاطر صرفه جویی در وقت و رها شدن از پیگیریهای مداوم و برای بیمه گر از جهت لطمه نحوردن به حیثیت کاری و مسائل دیگر.ساز و کار اصل داوری به این صورت است که وقتی بیمه گر و بیمه گذار پس از انعقاد قرار داد(و عموما در هنگام بروز حادثه  وایجاد خسارت )بر سر موضوعی با هم به توافق نرسند.

هر کدام یک داور انتخاب می کنند و این دو،نفر سومی را به عنوان سر داور بر می گزینند.نتیجه مذاکرات و رای گیری این هیات سه نفره برای طرفین لازم اجراست.اما در نهایت حتی پس از داوری،اگر یک از طرفین به حکم صادره اعتراض داشته باشد می تواند آن را از طریق مراجع ذی سلاح و دادگاه پیگیری کند.

7-اصل علت نزدیک

باید بین خسارت ایجاد شده و خطر بیمه شده رابطه علت و معلولی مستقیم وجود داشته باشد.مثلا اگر هنگام آتش سوزی قسمتی از وسائل سوخت و از بین رفت این خسارت از طریق بیمه آتش سوزی قابل جبران است.اما اگر شخصی برای فرار از خطر آتش سراسیمه به خیابان دوید و زیر ماشین از بین رفت چون فوت او مستقیما به اتومبیل مربوط می شود و غیر مستقیم به آتش سوزی است،لذا پرداخت غرامت او از طریق بیمه آتش سوزی میسر نیست و باید از بیمه شخص ثالث استفاده کند

و هشتم اصل اتکایی

توزیع ریسک،پایه و اساس اصل اتکایی را تشکیل می دهد.بر این مبنا بیمه گر برای اینکه ریسک پذیرفته شده را تا حد ممکن سر شکن و بین بیمه گران دیگر توزیع نماید از بیمه اتکایی استفاده می کند. با این کار بیمه گر امکان آن را می یابد که ریسک های خیلی بزرگ را که به تنهایی از عهده آن بر نمی آید قبول و مازادش را به بیمه گران دیگر واگذار کند

جلد بیمه نامه [17]

http://www.tarh-afarinan.ir

www.tarh7.ir

http://www.tarh7.rozblog.com